کد مطلب:15763 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

حضرت محمد(ص) خدا را چگونه ديده است؟

بدون شك رؤيت حسي و ديدن با چشم ظاهري در مورد خداوند، نه در دنيا و نه در آخرت براي هيچ كس حتي پيامبر اسلام(ص) امكان پذير نيست، چرا كه لازمه آن جسمانيت و مادي بودن و تغيير و دگرگوني و فساد پذير بودن و نياز به زمان و مكان داشتن است، و ذات واجب الوجود از همه اين امور پيراسته است. خدا را از طريق دل و عقل مي توان مشاهده كرد و اين همان ديدن است كه امام علي(ع) اشاره فرمود: چشم ها با مشاهده حسي هرگز او را نديده، ولي دل ها با حقيقت ايمان او را دريافته است.(1)

اما بايد توجه داشت كه ديد باطني بر دو گونه است: يكي ديد عقلاني است كه از طريق استدلال حاصل مي شود و ديگري مقام شهود قلبي است كه در كي ما فوق درك عقل و ديدي برتر از آن است. از آيات مي توان استفاده كرد كه پيامبر اسلام(ص) در عين اين كه داراي مقام شهود بود، در طول عمر مباركش دو مرتبه چنان اوج گرفت كه به مقام شهود كامل نائل گرديد. يكي احتمالاً در آغاز بعثت بود و ديگري به هنگام معراج، چنان به خدا نزديك شد و بر بساط قرب او گام گذاشت كه بسياري از فاصله ها و حجاب ها برچيده شد، مقامي كه حتي جبرئيل امين يعني مقرب ترين فرشته الهي از رسيدن به آن ناتوان بود. تعبيراتي مانند فكان قاب قوسين أوأدني(2) يعني تا آن كه فاصلة او به اندازة دو كمان يا كمتر بود همه به صورت كنايه و بيان شدن قرب است وگرنه او با بندگانش فاصله مكاني ندارد، تا با قوس و كمان سنجيده شود. منظور از رؤيت در اين آيات، ديدن با چشم نيست، بلكه شهود باطني است.

از پيامبر اكرم پرسيدند: آيا پروردگارت را ديده اي؟ فرمود: رأيته بفؤادي؛ او را با چشم دل ديده ام.(3)

در نهج البلاغه در صدر خطبه ذعلب يماني آمده است كه از حضرت پرسيد: آيا پروردگارت را ديده اي؟ فرمود: افأعبد ما لا راه؛ آيا كسي را كه نمي بينم، پرستش كنم؟!.(4) كه منظور رؤيت و شهود باطني است، نه ظاهري.

پي نوشت ها:

1. نهج البلاغه، خطبة 179.

2. نجم (53) آية 9.

3. بحارالانوار، ج 18، ص 287، ذيل مباحث معراج.

4. نهج البلاغه، خطبة 179.